ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ

Δώδεκα είδη ερπετών και τρία είδη βατράχων εντάσσονται στην πανίδα του Ακρωτηρίου. Συνεχίζουμε σε αυτό το τεύχος τη γνωριμία με τους «άγνωστους» γείτονες που μπορεί να συναντήσουμε στους περιπάτους μας έξω από το σπίτι . Τον περασμένο μήνα γνωρίσαμε τα θηλαστικά του Ακρωτηρίου. Ας γνωρίσουμε τώρα τα αμφίβια και τα ερπετά. Τις πληροφορίες για τα πιο σημαντικά από αυτά μας έστειλε ο Χανιώτης Ερευνητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πέτρος Λυμπεράκης, τον οποίο ευχαριστούμε.

Αμφίβια

Πράσινος Φρύνος

Δεντροβάτραχος

Κρητικός Βάτραχος

Ερπετά

Νεροχελώνα

Σαμιαμίθι

Σαμιαμίθι των σπιτιών

Μαυριτάνικο σαμιαμίθι

Τρανόσαυρα ή Πράσινη Βαλκανική Σαύρα

Τοιχογουστέρα

Κολισαύρα

Λιακόνι

Δεντρογαλιά

Σπιτόφιδο

Νερόφιδο

Αγιόφιδο, όφις

Chalcides ocellatus

Λιακόνι

Σαύρα με κυλινδρικό σώμα και κοντά πόδια που φτάνει τα 30 εκατοστά. Έχει χρυσοκίτρινο γυαλιστερό χρώμα και είναι διάστικτο με μαύρες φολίδες με μια λευκή λωρίδα στη μέση. Εξαιτίας των μικρών της ποδιών η κίνησή της μοιάζει με αυτή του φιδιού. Το τελευταίο χαρακτηριστικό μαζί με το γυαλιστερό της χρώμα συνέβαλλαν στη διάδοση της προκατάληψης (ιδίως στην Κρήτη) ότι έχει δηλητήριο.

Podarcis erhardii

Κολισαύρα, Κλωστιδάκι

Είναι μεσαίου μεγέθους σαύρα, που φτάνει τα 20 εκατοστά σε μήκος, αν και υπάρχουν διαφορές μεταξύ των πληθυσμών τόσο στο μέσο μέγεθος όσο και στους χρωματισμούς. Ζει σε θαμνώδεις περιοχές προτιμώντας κατά κανόνα τα βράχια και τις ξερολιθιές. Τρέφεται με ποικιλία μικρών αρθροπόδων, σαλιγκάρια αλλά και σαμιαμίθια. Έχουν επίσης παρατηρηθεί νεκταροφάγοι πληθυσμοί.

Telescopus fallax

Όφης (ή Όφις), Οχιά (λανθασμένα)

Είναι φίδι μεσαίου μεγέθους, σπάνια φτάνει το 1 μέτρο, με αφρικανική προέλευση. Είναι το μόνο φίδι (εκτός από τις οχιές) στην Ελλάδα με κάθετη κόρη ματιού – σαν τις γάτες. Το χαρακτηριστικό του αυτό υποδηλώνει τις νυχτόβιες συνήθειές του. Τρέφεται με σαύρες, ποντίκια και πουλιά.

Hierophis gemonensis

Δενδρογαλιά

Είναι φίδι μεσαίου μεγέθους, που μπορεί να φτάσει το 1,5 μέτρα. Είναι μάλλον το πιο κοινό φίδι στη Κρήτη, και όπως και όλα τα υπόλοιπα στο νησί δεν έχει δηλητήριο. Τρέφεται με σαύρες, ποντίκια και πουλιά.

Bufo viridis

Φρύνος

Ο φρύνος είναι νυχτόβιο ζώο, αλλά μπορεί να το συναντήσουµε και τη μέρα, κυρίως σε σκιερά μέρη. Ζει σχετικά μακριά από το νερό, στο οποίο καταφεύγει μονο για να ζευγαρώσει και να γεννήσει. Τα ενήλικα τρέφονται κυρίως με έντοµα και άλλα ασπόνδυλα.

Rana cretensis

Πράσινος Βάτραχος

Ο βάτραχος είναι συνδεδεμένος με το γλυκό νερό. Τα πίσω πόδια είναι πολύ μεγαλύτερα από τα μπροστινά και τα δάκτυλα συνδέονται με νηκτική μεµβράνη.

Οι πράσινοι βάτραχοι αποτελούν σηµαντικούς κρίκους στις τροφικές αλυσίδες, διότι αφενός τρέφονται με έντοµα, καρκινοειδή και άλλα ασπόνδυλα και αφετέρου αποτελούν τροφή για πολλά υδρόβια ζώα, όπως πουλιά, φίδια και ψάρια.

Hyla arborea

Δεντροβάτραχος

Οι δεντροβάτραχοι έχουν προσαρµοστεί στην αναρρίχηση και γι’ αυτό, στο κάτω μέρος των δακτύλων έχουν βεντούζες. Ζουν σε σκιερά και δροσερά μέρη και στα νερά μεταναστεύουν την περίοδο της αναπαραγωγής. Είναι νυχτόβια ζώα και προτιµούν περιοχές με υγρή βλάστηση και καλαµιώνες.

Mauremys rivulata

Νεροχελώνα

Θα τη βρούµε σε αρκετά μέρη, όπου υπάρχουν νερά, ακόµα και με κάποιο βαθµό ρύπανσης. Το μήκος του καβουκιού μπορεί να φτάσει τα 30 εκατοστά, αλλά συνήθως είναι μικρότερο (10-15εκατοστά). Τρέφεται με γυρίνους, μικρά ψάρια, καρκινοειδή, αλλά και με φύκη.

Hemidactylus turcicus

Το σαμιαμίθι των σπιτιών

Το χρώµα του είναι συνήθως υποκίτρινο ή ροζ και μάλλον διαφανές, έτσι ώστε να μπορούµε να δούµε το περιεχόµενο της κοιλιάς του, κυρίως κουνούπια και ψυχάρες. Ζει κυρίως κοντά στον άνθρωπο

Lacerta trilineata

Πράσινη σαύρα (Τρανόσαυρα)

Tο μεγαλύτερο είδος σαύρας που υπάρχει στην Ελλάδα. Πολύ συχνά, το συνολικό μήκος της (με την ουρά) ξεπερνά το μισό μέτρο. Μπορεί να αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες, να σκαρφαλώνει και σε δένδρα, και να κολυμπά. Τρέφεται με έντοµα, σαλιγκάρια, άλλα ασπόνδυλα, αλλά και με φυτική ύλη, ιδίως το καλοκαίρι Οι νεαρές Τρανόσαυρες συνήθως καφέ χρώματος, έχουν στο σώμα τους τρεις ανοιχτόχρωμες ρίγες. Ζουν σε ξηρά, ζεστά μέρη και τους αρέσουν οι χαμηλοί θάμνοι και η ποώδης βλάστηση, συχνά όμως θα τις δούμε σε μεγάλους αμμόλοφους, ερειπωμένα πετρόχτιστα σπίτια και οργωμένα χωράφια.

Elaphe situla

Σπιτόφιδο

Έχει χρώµα λευκό, γκρίζο ή κιτρινωπό και κατά μήκος της ράχης υπάρχει

µια σειρά από καφέ ή κοκκινοκαφέ κηλίδες. Είναι φίδι μεσαίου μεγέθους, που το μήκος του σπάνια ξεπερνά τα 100 εκατοστά. Συναντάται σε ηλιόλουστες περιοχές, κυρίως με μακία ή φρυγανική βλάστηση. Τρέφεται κυρίως με μικρά τρωκτικά, σαύρες και πουλιά, ενώ τα νεαρά άτοµα, με σαύρες και έντοµα.

Natrix tessellata

Λιµνόφιδο

Έχει έντονα υδρόβιες συνήθειες και συναντάται σε υγρότοπους, όπως λίµνες, ποτάµια και βάλτους. Η θέση των ρουθουνιών του το διευκολύνει να αναπνέει από την επιφάνεια. Περνάει πολλές ώρες μέσα στο νερό, όπου και κυνηγάει την τροφή του, που συνήθως αποτελείται από ψάρια, αλλά και αµφίβια. Όταν φο­βηθεί, αδειάζει το περιεχόµενο των εντέρων του.